W obecności Michała Wiśniewskiego, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, uroczyście odsłonili mural przedstawiający postać Józefa Marcinkiewicza
Jest to kolejne dzieło z cyklu patriotycznych malowideł ściennych, które powstają na budynkach Powiatu Sokólskiego, pod hasłem “Nasza droga do wolności”.
Inicjatorem i pomysłodawcą całej serii murali jest Piotr Rećko, Starosta Sokólski. Wybrał on nie tylko bohaterów, którzy zostali na nich uwiecznieni, ale także aktywnie uczestniczy w ich projektowaniu, konsultując dobór symboli i patriotycznych haseł. Nie szczędzi czasu i energii na monitorowanie postępu prac na kolejnych ścianach placówek, dla których Powiat Sokólski jest organem prowadzącym.
Tym razem oficjalnie przecięto wstęgę przed ścianą Zespołu Szkół w Sokółce, z której na zebranych spogląda Józef Marcinkiewicz, genialny matematyk i wielki patriota pochodzący z Cimoszki koło Janowa w powiecie sokólskim.
– Murale mają wartość edukacyjną i promują postawy patriotyczne związane z obroną Ojczyzny – przemawiała Anetta Zubrzycka, Dyrektor Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Sokółce, witając przybyłych na uroczystość gości.
Dyrektor przedstawia krótki życiorys bohatera z sokólskiego muralu, przygotowany przez prof. Jarosława Hlebowicza, nauczyciela historii w ZS w Sokółce.
– Józef Marcinkiewicz urodził się 30 marca 1910 r. – według obowiązującego wówczas kalendarza juliańskiego. We wsi Cimoszka, w gminie Janów, powiecie sokólskim.
Rodzice Józefa to Klemens i Aleksandra z domu Chodakiewicz. Rodzina była średniozamożna. Dzięki czteroletniemu pobytowi ojca w Stanach Zjednoczonych, mogli kupić dom i powiększyć powierzchnię gospodarstwa. Małżeństwo Marcinkiewiczów doczekało się kilkorga dzieci – synów: Mieczysława, Edwarda, Józefa, Kazimierza, oraz córki Stanisławy, która od 1926 r. była żoną wieloletniego nauczyciela naszego liceum, prof. Kazimiera Lewickiego – opowiadała Anetta Zubrzycka.
“Rodzice Józefa wychowywali dzieci w duchu patriotyzmu, wiary katolickiej i pracowitości. Dużą wagę przykładali do solidnego wykształcenia, co potwierdza fakt, że aż czworo z nich ukończyło wyższe uczelnie. Z powodów zdrowotnych, mały Józio początkowo pobierał lekcje w domu, później uczył się w Państwowym Gimnazjum Męskim, im. Króla Zygmunta Augusta w Białymstoku. Matematyką zainteresował się pod wpływem ojca kolegi. W 1930 r. zdał egzamin maturalny, a jesienią tego samego roku rozpoczął studia na Wydziale Matematyki i Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Od samego początku wykazywał się wyjątkowym talentem matematycznym i tym samym zwracał na siebie uwagę wykładowców. Studia ukończył w 1933 r. Jego praca magisterska charakteryzowała się oryginalnością i została bardzo wysoko oceniona.
Po ukończeniu studiów odbył roczną służbę wojskową. W 1934 r. rozpoczął pracę naukową na Wydziale Matematyki Stefana Batorego w Wilnie. Uzyskał stopień doktora, a następnie habilitował się. W trakcie pracy naukowej Józef Marcinkiewicz napisał 55 artykułów, w tym 19 we współpracy z innymi autorami. Dotyczyły one zagadnień z różnych działów matematyki, w tym funkcji rzeczywistych, analizy funkcjonalnej, rachunku prawdopodobieństwa i funkcji zespolonych.
Marcinkiewicz przebywał na stypendiach naukowych we Lwowie, Paryżu i Londynie. podczas pobytu w Paryżu zaproponowano mu etat profesorski na jednym z uniwersytetów amerykańskich. Tuż przed wybuchem II wojny światowej otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Poznańskiego.
Jesienią 1939 r. miał rozpocząć pracę naukową na wspomnianym uniwersytecie. Pomimo rad kolegów aby pozostać w Wielkiej Brytanii, zdecydował się wrócić do Polski. We wrześniu 1939 r. porucznik Marcinkiewicz był oficerem 205 pułku piechoty rezerwowej wchodzącego w skład 35 jednostki Dywizji Piechoty. Uczestniczył w obronie Lwowa. Po kapitulacji miasta przed wojskami sowieckimi 22 września 1939 r. został więźniem sowieckich obozów jenieckich. Przebywał w obozie w Starobielsku koło Charkowa, następnie prawdopodobnie w Kozielsku. Dokładna data i miejsce jego śmierci są nieznane. Większość historyków uważa, że został zamordowany w Charkowie i pochowany w Piatichatkach. Istnieje również wersja, o rozstrzelaniu go wiosną 1940 roku w lesie katyńskim.
Pomimo zaledwie sześcioletniej kariery naukowej, działalność Józefa Marcinkiewicza zostawia wyraźny ślad w matematyce. I gdyby nie przedwczesna śmierć, w wieku zaledwie 30 lat, byłby on prawdopodobnie jednym z czołowych matematyków skali światowej.”
– Naród, który nie zna swojej historii, ginie. Naród, który nie zna swojej historii, nie ma prawa do przyszłości. Dlatego na samym początku chcę podziękować panu Staroście, który jest pomysłodawcą tego muralu, za to, że pamięta o historii swojej Małej Ojczyzny – tymi słowami rozpoczął przemówienie obecny na uroczystości Michał Wiśniewski, Podsekretarz Stanu w MON.
Zaznaczył, że jako syn tej ziemi i wiceminister obrony narodowej chce powiedzieć, że właśnie wyciągamy lekcję z historii. Bo nie chcemy żeby ta historia się powtórzyła, żeby nigdy nie powtórzył się Charków, Katyń, Miednoje, Obława Augustowska.
– Nie chcemy tego. Właśnie dlatego odtwarzamy jednostki wojskowe i tworzymy nowe jednostki WP. Dziś na terenie naszego województwa jest ponad 10 tysięcy żołnierzy, a będzie ich jeszcze więcej właśnie po to, by odstraszać potencjalnego agresora – podkreślił Michał Wiśniewski, Wiceminister MON.
Podkreślił, że moment odsłonięcia portretu Marcinkiewicza na gmachu szkoły, świętujemy po to, by pamiętać o bohaterach. Przypomniał, że polska historia i nasza ziemia jest usłana grobami takich właśnie patriotów.
Potwierdził to Starosta Piotr Rećko, pomysłodawca cyklu, mówiąc, że murale w jego zamyśle mają wychowywać, uczyć, przywrócić pamięć historyczną o wybitnych ludziach z naszego terenu.
– W Sokółce powstał mural dedykowany Józefowi Marcinkiewiczowi, genialnemu matematykowi, ale też człowiekowi, który wtedy, kiedy Ojczyzna, ziemia, z której pochodził i ludzie wśród których się wychował tego wymagali, nie wahał się oddać życie za to wszystko. Pomimo, że mógł w Anglii wieść spokojne, bezpieczne życie naukowca. Mógł znaleźć tysiące wytłumaczeń dla pozostania na bezpiecznym Zachodzie, w Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych – mówił Starosta Sokólski.
Podkreślił, że Marcinkiewicz jest wzorem do naśladowania dla uczniów naszego powiatu. Bohater muralu przekazuje im, że warto się uczyć, rozwijać swoje talenty i piąć się po szczeblach kariery naukowej, ale kiedy przyjdzie potrzeba, aby bronić Ojczyzny, trzeba przyjąć jej wezwanie.
Piotr Rećko zwrócił uwagę, że zagrożenie konfliktami zbrojnymi są wciąż realne. Podał przykład toczącej się obecnie wojny na Ukrainie i w Izraelu.
– Bez pana działania, bez działań rządu Premiera Mateusza Morawieckiego, służb mundurowych, bez zbudowania zapory na wschodniej granicy, destabilizacja tego regionu, miejsca gdzie urodził się Józef Marcinkiewicz, byłaby bez wątpienia olbrzymia – zwrócił się do Wiceministra Wiśniewskiego.
Starosta podziękował wszystkim zaangażowanym w powstanie muralu.
Gigantyczne malowidło ścienne jest wynikiem zbiorowej pracy Andrzeja Filipowicza, Patrycji Anastazji Zalewskiej, Jakuba Horosza oraz Anastazji Wołoszyny, uczennicy ZS w Sokółce. Młoda, utalentowana artystka pracowała z takim zaangażowaniem, że warto ją wymienić na równi z pozostałymi twórcami. W pracę miały też swój mały wkład dwie inne uczennice placówki, na której powstało malowidło – Amelia Dykiel i Zuzanna Kiczuk.
Zadanie zostało zrealizowane w ramach projektu ,,Murale w Powiecie Sokólskim”. dofinansowanego ze środków Biura ,,Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego ,,Niepodległa „. Wnioskodawcą projektu był Powiatowy Dom Kultury w Sokółce.
W uroczystości uczestniczyli: Michał Wiśniewski – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Piotr Rećko – Starosta Sokólski, Jerzy Białomyzy – Wicestarosta, Krzysztof Krasiński – Przewodniczący Rady Powiatu Sokólskiego, Katarzyna Nowak – Sekretarz Powiatu, Daniel Supronik – Dyrektor Wydziału Finansowego w Starostwie Powiatowym w Sokółce, Tomasza Tolko – Dyrektora Wydziału Organizacyjnego w Starostwie Powiatowym w Sokółce, radni powiatowi, wójtowie i burmistrzowie gmin z terenu naszego powiatu, ksiądz Stanisław Gniedziejko – Wicekustosz Sanktuarium Najświętszego Sakramentu w Sokółce, który poświęcił mural, Patrycja Anastazja Zalewska – współtwórczyni muralu, Zbigniew Dębko – Dyrektor Powiatowego Domu Kultury w Sokółce, członkowie Rady Pedagogicznej i oczywiście uczniowie placówki.
Patrycja A. Zalewska
Fot. Marcin Pogorzelski
Rys historyczny o Józefie Marcinkiewiczu – Jarosław Hlebowicz.
#PiotrRećko#StarotaSokólski#PowiatSokólski#Niepodległa#JózefMrciniewicz#ZespółSzkółwSokóce
